Rys historyczny
Zakon cystersów i jego związek z Wieleniem Zaobrzańskim
Ojczyzną cystersów jest Francja. Zakon powstał w XI wieku i cieszył się wielką sympatią w wielu państwach Europy. Początek dał cystersom opat benedyktyński św. Robert z Molesme (f 1111). Opuścił on klasztor Molesme i przeniósł się w roku 1097 z grupą 21 uczniów do miejscowości Citeaux (Ci-stercium) w Burgundii, gdzie założył nową wspólnotę zakonną. Pierwszym zamiarem św. Roberta było prowadzenie życia według nieskażonej reguły benedyktyńskiej. Późniejsza jednak praktyka nadała klasztorowi w Citeaux charakter różny od benedyktyńskiego. Mnisi cysterscy pogłębiali zasadę prostoty i ubóstwa, wprowadzając ją nawet do swoich świątyń, i położyli większy nacisk na pracę fizyczną. Podstawą ich utrzymania stała się praca na roli. Prawdopodobnie wówczas zmienili czarny habit benedyktyński nabiały lub szary z czarnym szkaplerzem.
Na znakomity i szybki rozwój cystersów w Europie wpłynęło wstąpienie do nich w roku 1112 św. Bernarda. Było to w czasie, który słusznie otrzymał nazwę epoki heroicznej zakonów średniowiecznych. Pochodzący ze szlachty burgundzkiej dwudziestodwuletni podówczas Bernard wstąpił do Citeaux wraz z 30 krewnymi i znajomymi również szlacheckiego pochodzenia, w tym aż z czterema rodzonymi braćmi. Wkrótce potem cystersi założyli kilka nowych placówek, na czele zaś jednej z nich, w Clairvaux, stanął sam Bernard i kierował nią aż do śmierci (f 1153), roznosząc zeń sławę oraz popularność swoją i zakonu na wszystkie krańce ówczesnego chrześcijaństwa.
Po ludzku sądząc, trudno jest zrozumieć, czemu św. Bernard zawdzięczał swoje olbrzymie wpływy, dzięki którym nazywają go niekoronowanym władcą ówczesnej Europy. Nie tylko że prowadził życie pełne umartwień i nie zaniedbywał kontemplacji, ale nie było w ogóle ważniejszej sprawy kościelnej czy świeckiej, w której by nie zabierał decydującego głosu. Był doradcą papieży, monarchów i wielu biskupów, organizatorem wypraw krzyżowych bliższych i dalszych. Słynął z krasomówstwa, wpływał skutecznie na obsadę Stolicy Apostolskiej, brał udział w życiu umysłowym i politycznym Europy. Zażegnywał wojny, zabiegał około rozszerzania chrześcijaństwa, bronił go przed herezją i upadkiem obyczajów. Przy tym wszystkim miał czas również na pisanie prac publicystycznych i teologicznych.
Dzięki wielkiej popularności św. Bernarda sieć klasztorów cysterskich rozszerzyła się tak szybko, że jeszcze za jego życia było ich ponad trzysta, do końca zaś XII wieku liczba samych konwentów męskich dochodziła do siedmiuset.
Do Polski cystersi zostali sprowadzeni w pierwszej połowie XII wieku. Osiedlano ich na terenach już zagospodarowanych. Pogląd nauki niemieckiej o pionierskiej roli cywilizacyjnej cystersów na ziemiach słowiańskich jest przeakcentowany. Do końca XIII wieku na naszych ziemiach powstało około 25 bogato uposażonych klasztorów. Fundowali je książęta i możno-władcy oraz duchowni. Decydowały pobudki religijne, gospodarcze, polityczne, prestiżowe oraz chęć utwierdzenia wpływu Kościoła.
Pierwsze klasztory powstałe w Małopolsce były bezpośrednimi filiami burgundzkiego opactwa Morimond. Około roku 1141-1149 biskup wrocławski Jan (Janik) z rodu Swiebodów-Gryfitów z bratem Klemensem ufundowali i uposażyli dobrami rodowymi klasztor w Brzeźnicy (od 1153 roku zwany Jędrzejowem). Później powstawały inne klasztory. W Polsce największy rozkwit cysterskich klasztorów męskich przypadł na drugą połowę wieku XII i wiek XIII, dla żeńskich zaś na wiek XIII z pierwszym klasztorem w Trzebnicy (1203 rok). Za pośrednictwem pierwszych swoich braci w Polsce św. Bernard z Clairvaux wpływał na polskie stosunki kościelne, czego ślady mamy w liście biskupa krakowskiego Mateusza Cholewy, pisanym doń około roku 1150.
W zachodniej Wielkopolsce, w stosunkowo niedużej od siebie odległości, w latach trzydziestych XIII wieku zostały ufundowane dwa opactwa: w Paradyzu i Obrze. Podstawy gospodarcze konwentu, który przyjął charakterystyczną dla eschatologicznie zorientowanej kultury monastycznej nazwę Raju - Paradyża, stworzyły nadania wojewody poznańskiego Mikołaja Bronisza z rodu Pomianów, wsparte darowiznami biskupa poznańskiego Pawła. W myśl uchwał kapituł generalnych z roku 1232 i 1235 dom został obsadzony przez mnichów z Brandenburgii, z Lehnina. Natomiast do nieco później utworzonej Obry przybyli mnisi z Łekna (1240 rok). Obra była fundacją dostojnika duchownego, kantora gnieźnieńskiego Sędziwoja, wspartego zresztą przez możnego brata, wojewodę poznańskiego.
Pół wieku później do tych dwóch klasztorów doszły dwa nowe: w Zemsku i Wieleniu. Utworzył się w ten sposób jakby pas opactw na zachodnich rubieżach Wielkopolski, zagrożonej wówczas właśnie poważnie od zachodu przez ekspansję brandenburską.
Wieleń - filia Paradyża jest fundacją wojewody poznańskiego Beniamina z rodu Zarembów. W roku 1278 wojewoda ten uzyskał zatwierdzenie swej fundacji u książąt wielkopolskich, braci Bolesława Pobożnego i Przemyśla II. Wieleń został zasiedlony przez mnichów z Paradyża w roku 1285. Stąd zaś mnisi przenieśli się w początkach XV wieku (1418 rok) do pobliskiego Przemętu.
Cystersi zasłużyli się głównie w utrwalaniu wiary i zasad ewangelicznych. Wyznaczając duchowości rolę kształtowania natury ludzkiej, czerpali istotne elementy z Pisma Świętego, tradycji kościelnej oraz liturgii, będących odzwierciedleniem tajemnic życia Chrystusa i Maryi. Ważne miejsce w duchowości cysterskiej zajmuje kult Eucharystii, który mnisi upowszechnili w XIII wieku, oraz kult Najświętszej Maryi Panny - jako pośredniczki prowadzącej do Chrystusa i zapewniającej duchowy wzrost człowieka. Czuwał nad tym z pewnością sam św. Bernard z Clairvaux -wielki czciciel i sługa Matki Bożej. Jak rozpowszechniony wśród cystersów był kult Matki Bożej, niech świadczy także i to, że prawie wszystkie ich kościoły na pierwszym miejscu miały wezwanie maryjne.
W dziedzinie materialnej cystersi rozwijali na szeroką skalę rolnictwo, hodowlę owiec ł zwierząt pociągowych, w niektórych rejonach uprawę winnej latorośli, czym wpłynęli na rozwój ogrodnictwa i sadownictwa. Stosowali trójpolówkę, nawożenie oraz meliorację gruntów. Rozwinęli przemysł młynarski i tkacki, zajmowali się górnictwem i hutnictwem.
Za przykładem benedyktynów cystersi założyli szpitale przyklasztorne, między innymi wjędrzejowie, Kołbaczu, Lubiążu, a ponadto przy opactwach w Wieleniu (Przemęcie), Oliwie, Bukowie, Wolinie i Szczecinie. Należały one do najstarszych w Polsce.
W XIII wieku w każdym klasztorze cysterskim w Polsce było przeciętnie około 40 do 60 mnichów. Większość stanowili cudzoziemcy. Często niemiecki charakter miały klasztory na Pomorzu, w Wielkopolsce i na Śląsku. Przyjmowały wyłącznie kandydatów pochodzenia niemieckiego z okolic klasztorów macierzystych. Niekiedy przyjmowały także postawę wrogą wobec Polski, co budziło sprzeciw polskich władz kościelnych i państwowych. Na ujemne skutki takiej sytuacji wskazywał na Synodzie w Łęczycy w roku 1285 arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka, a w XV wieku Jan Ostroróg. W ramach egzekucji praw na Sejmie w 1511 roku zapadła uchwała otwierająca Polakom wstęp do klasztorów.
Podupadły w XVI wieku zakon cysterski w Polsce liczył już tylko 478 mnichów. Stan ten utrzymał się bez większych zmian do końca XIX wieku. Przyczyny były różne, ale przede wszystkim reformacja i spadek powołań, rozluźnienie karności, a także kryzys gospodarczy. Próbę odrodzenia cystersów w Polsce podjęto na początku XX wieku. Nie powiodła się. Dopiero po II wojnie światowej, dzięki działalności B. Birosa (opata w Szczyrzycu), a następnie A. Ciesielskiego (opata w Mogile), w 1945 roku dokonano rewindykacji klasztorów wjędrzejowie i Oliwie, w 1947 roku w Henrykowie, a w 1951 roku w Wąchocku. Ponadto cystersi przyjęli placówki duszpasterskie w Krzeszowie, Jodłowniku (koło Szczyrzyca) i w Trybszu (koło Nowego Targu). W 1976 roku było w Polsce 108 cystersów.
Sanktuarium Wieleń Zaobrzański
W poniedziałek o godz. 8.00 rano.
Od wtorku do piątku
o godzinie 17.30.
W sobotę o godzinie
8.00 rano, 17.30 i 19.00.
W niedzielę o godzinie
8.00, 10.30 i 17.30.
Parafia Św. Wojciecha w Kaszczorze
Poniedziałek - sobota *
* Z posługą sakramentalną 24 godziny na dobę
Spowiedź codziennie 15 minut przed każdą mszą św. oraz w ramach stałego konfesjonału w kościele
Adoracja Najświętszego Sakramentu codziennie w godzinach 7.30 - 17.00. w kościele.
Bóg kocha Ciebie także w Środę, 8 Maja 2024 roku.
Do końca roku zostało
238 dni.
Imieniny obchodzą:
Dezyderia, Ilza, Marek, Michał, Piotr, Stanisław
